واجبات نماز
واجبات نماز یعنی کارهایی که باید در نماز انجام شود. واجبات نماز یازده مورد هستند که این واجبات به دو نوع رکن و غیررکن تقسیم میشوند. واجباتی که رکن هستند، کم یا زیاد کردن آنها چه بهعمد و چه سهواً نماز را باطل میکند. واجبات رکن در نماز پنج مورد است شامل: نیّت، تکبیرةالإحرام، قیام (قیام درهنگام تکبیرةالاحرام و قیام متصل به رکوع)، رکوع و سجود. واجبات نماز از این قرارند:
نیت: بهمعنی قصد قلبی است و نیازی نیست به زبان آورده شود؛ بلکه به این معنی است که نمازگزار با هوشیاری و قصد نماز را میخواند. قابل ذکر است که نیت در نماز بسیار مهم است و اگر مثلاً کسی نماز را برای غیر خدا بخواند، مانند این است که اصلاً نماز نخواندهاست.
تکبیرة الاحرام: یعنی گفتن الله اکبر در اول نماز؛ و در این هنگام معمولاً دستها را تا مقابل گوشها بالا میبرند.
قیام: به معنی ایستادن است؛ کسی که نمیتواند بایستد، میتواند نشسته یا خوابیده نماز بخواند.
قرائت: در ابتدای رکعت، خواندن سورهٔ فاتحه واجب است. در دو رکعت اول نمازهای ظهر، عصر، مغرب و عشا همچنین واجب است که سورهٔ دیگری پس از فاتحه خوانده شود. اهل سنت خواندن بخشی از یک سوره را هم کافی میدانند.
رکوع: به معنی خم شدن نمازگزار است، تا اینکه دستها به زانو برسند. مسلمانان معمولاً در هنگام رکوع اذکاری را میگویند مانند سبحان الله یا سبحان ربّی العظیم و بحمده.
سجده: در این زمان، نمازگزار پیشانی، کف دستها، دو زانو و سر انگشتان پاها را بر زمین میگذارد؛ در زمان سجده نیز اذکاری چون سبحان الله یا سبحان ربّی الأعلی و بحمده گفته میشود.
ذکرهای سجده و رکوع
تشهد: بهمعنی گواهی دادن بر یکتا بودن خدا و پیامبری محمد است. این کار در رکعتهای زوج و در رکعت پایانی، بعد از سجده انجام میشود.
سلام: یعنی درود فرستادن بر پیامبر و خانوادهاش و بر خود و بر سایر بندگان شایستهٔ خدا، در پایان نماز.
ترتیب: یعنی اینکه کارهای نماز به ترتیب خودش انجام شود و مثلاً سلام نماز در ابتدای نماز گفته نشود.
موالات: یعنی پیدرپی بودن اجزای نماز؛ بین کارهای نماز نباید خیلی فاصله انداخته شود (معمولاً حداکثر چند ثانیه).
مستحبات نماز
بعد از رکوع، مستحب است نمازگزار بگوید: الله اکبر» و سمع الله لمن حمده»
بعد از سجده، مستحب است نمازگزار بگوید: الله اکبر» و استغفرالله ربی و اتوب الیه»
در هنگام برخاستن از زمین، مستحب است نمازگزار بگوید: بحول الله و قوته اقوم و اقعد»
نمازگزار پیش از نماز میبایست، بسته به شرایط و موقعیت، وضو، غسل یا تیمم کرده باشد. همچنین بهتر است قبل از نماز اذان و اقامه بگوید.
نمازگزار، باید در هنگام خواندن نماز رو به قبله، که همان کعبه است، بایستد.
بدن نمازگزار باید پاک باشد. لباس نمازگزار نیز باید پاک و پوشانندهٔ عورت باشد.همچنین لباس نمازگزار نباید غصبی، از اجزای مردار، از حیوان حرام گوشت و ابریشم خاص یا طلا بافت (در مردان) باشد.
بر اساس دستورهای اسلامی، محلی که نمازگزار در آن نماز میخواند، نباید غصبی باشد. همچنین مکان نمازگزار باید استقرار داشته باشد و امکان نمازگزاردن در آن جا وجود داشته باشد.
موارد فوق شرایط و استثناهای مخصوص به خود را دارند و همچنین در شرایط و موقعیتهای خاص میتوانند تغییر یابند که در مذهب تشیع این موارد توسط مراجع تقلید مشخص میشوند.
این نمازها در شرایطی واجب، و در شرایطی مستحب هستند، یا این که در برخی از مذهبها واجب و در مذاهب دیگر مستحب هستند.
نماز آیات یا نماز نشانهها یا نماز وحشت به واسطه چهار چیز بر مسلمان واجب میشود:
این نماز در نزد شیعیان، واجب و در نزد اهل سنت مستحب است. البته این نماز هر رویدادی که اتفاقی بیفتد و موجب نمایش هر چه تمامتر قدرت خداوند شود، هم خوانده میشود.
نماز جمعه، نمازی است که در ظهر روز آدینه در مساجد خوانده میشود. طبق نظر شیعیان این زمان در زمان حضور پیامبر و امام معصوم و نایب خاص او واجب عینی است، اما در زمان غیبت کبری واجب تخییری است یعنی میان نماز جمعه و نماز ظهر مخیر است. در نزد اهل سنت، شرکت در این نماز برای مردان واجب است؛ در حالی که ن میتوانند در این نماز شرکت کنند یا به جای آن نماز ظهر را بخوانند. مراسم نماز جمعه با دو خطبه آغاز میشود؛ پس از آن، دو رکعت به جای نماز ظهر خوانده میشود. در ایران، هر شهر تنها یک امام جمعه دارد و نماز جمعه در مسجد جامع یا مصلای اصلی همان شهر، برگزار میشود- امام جمعهی شهرهای ایران، همیشه از سوی رهبر انتخاب میشود.
نماز عیدین، شامل نماز عید فطر و نماز عید قربان است که به هنگام عید فطر و عید قربان خوانده میشوند.
از نظر شیعیان این نماز در زمان حضور امام واجب و در زمان غیبت مستحب است و میتوان آن را به جماعت یا فرادی خواند. طبق نظر اهل سنت این نمازها مستحب است.
بهطور کلی نمازهای واجب بهتر است به جماعت خوانده شوند یعنی به صورت گروهی؛ بنابراین نماز جماعت، نماز دیگری به غیر از نمازهای واجب نیست. در نماز جماعت یک نفر پرهیزگار در جلو دیگران میایستد که به او امام جماعت گویند.
طبق نظر شیعیان شرکت در نماز جماعت مستحب مؤکد است. از نظر برخی از مذاهب اهل سنت شرکت در نماز جماعت واجب است که برخی آن را واجب عینی و برخی واجب کفایی میدانند.
درباره این سایت